Bwlch treth amcangyfrifedig o 5.3%
Y bwlch treth amcangyfrifedig ar gyfer blwyddyn dreth 2023 i 2024 yw 拢46.8 biliwn.
- Mae鈥檙 llywodraeth wedi cyhoeddi cynlluniau i godi 拢7.5 biliwn pellach drwy ei mesurau i gau鈥檙 bwlch treth..
- Y gyfran fwyaf o鈥檙 bwlch yw diffyg cydymffurfio busnesau bach.
Roedd amcangyfrif y bwlch treth 鈥� y gwahaniaeth rhwng y dreth y disgwylir ei thalu a鈥檙 dreth a delir mewn gwirionedd 鈥� yn 5.3% ar gyfer blwyddyn dreth 2023 i 2024, yn 么l ffigurau a gyhoeddwyd heddiw (19 Mehefin 2025).
Er bod 拢46.8 biliwn heb ei dalu yn ystod blwyddyn dreth 2023 i 2024, casglodd Cyllid a Thollau EF (CThEF) 拢829.2 biliwn, sy鈥檔 cynrychioli 94.7% o鈥檙 holl dreth sy鈥檔 ddyledus.
Bob blwyddyn, mae CThEF yn amcangyfrif y bwlch treth gan ddefnyddio鈥檙 wybodaeth ddiweddaraf sydd ar gael, ond gall ffigurau gael eu diwygio wrth i ragor o ddata ddod i鈥檙 golwg. Yn unol ag arfer safonol, mae amcangyfrifon bwlch treth y blynyddoedd blaenorol wedi鈥檜 diwygio fel rhan o gyhoeddiad heddiw, gan gynnwys y bwlch treth ar gyfer blwyddyn dreth 2022 i 2023, sydd wedi鈥檌 ddiwygio i fyny o 4.8% (拢39.8 biliwn) i 5.6% (拢46.4 biliwn). Mae hyn oherwydd gwelliannau yn ansawdd data, argaeledd gwybodaeth fwy cyfredol a newidiadau i鈥檙 fethodoleg.
Mae rhai o ganfyddiadau allweddol cyfrifiadau eleni yn dangos:
- busnesau bach sy鈥檔 cynrychioli鈥檙 gyfran fwyaf o鈥檙 bwlch treth (60%)
- Mae Treth Gorfforaeth yn cyfrif am 40% o gyfanswm y bwlch treth
- mae methu 芒 chymryd gofal rhesymol (31%), gwall (15%) ac osgoi treth (14%) ymhlith y prif rhesymau ymddygiadol dros y bwlch treth cyffredinol
Mae Ysgrifennydd y Trysorlys, James Murray AS, wedi nodi ei dair blaenoriaeth ar gyfer CThEF: cau鈥檙 bwlch treth, gwella gwasanaethau cwsmeriaid, a moderneiddio a diwygio鈥檙 system drethi a thollau.
Meddai Mr Murray:
Mae pob punt o dreth sydd heb ei chasglu yn rhoi baich mwy ar drethdalwyr gonest ac yn amddifadu ein gwasanaethau cyhoeddus o gyllid hanfodol.
Yn ein blwyddyn gyntaf yn y swydd, rydym wedi nodi cynlluniau i godi 拢7.5 biliwn ychwanegol drwy鈥檙 pecyn mwyaf uchelgeisiol erioed i gau鈥檙 bwlch treth. Rydym yn benderfynol o fynd ymhellach ac yn gyflymach i wneud yn si诺r bod pawb yn talu eu cyfran deg, a helpu i gyflawni Cynllun Newid ein Llywodraeth.
Mae rhaglen Troi Treth yn Ddigidol (MTD) CThEF yn helpu i leihau鈥檙 elfen o鈥檙 bwlch treth a achosir gan wallau a methu 芒 chymryd gofal rhesymol. Hyd at ddiwedd y flwyddyn dreth 2029 i 2030, rhagwelir y bydd Troi Treth yn Ddigidol ar gyfer TAW yn darparu mwy na 拢4 biliwn mewn refeniw treth drwy leihau gwallau. Bydd Troi Treth yn Ddigidol ar gyfer Treth Incwm yn cael ei gyflwyno o fis Ebrill 2026 ymlaen a disgwylir iddo gynhyrchu 拢1.95 biliwn mewn refeniw treth ychwanegol erbyn diwedd blwyddyn dreth 2029 i 2030.
Fel y cyhoeddwyd yn yr Adolygiad Gwariant 2025, bydd 拢1.7 biliwn yn cael ei ddarparu i CThEF dros bedair blynedd i ariannu 5,500 o staff cydymffurfio a 2,400 o staff rheoli dyledion ychwanegol 鈥� er mwyn sicrhau bod mwy o鈥檙 dreth sy鈥檔 ddyledus yn cael ei thalu, er mwyn ariannu gwasanaethau cyhoeddus. Bydd mesurau i gau鈥檙 bwlch treth a gyhoeddwyd gan y Canghellor yng Nghyllideb yr Hydref 2024 a Datganiad y Gwanwyn 2025 yn codi 拢7.5 biliwn ychwanegol mewn refeniw.
Rhagor o wybodaeth
Cyhoeddwyd Measuring Tax Gaps 2025 report heddiw 19 Mehefin 2025.
Mae amcangyfrifon bwlch treth CThEF yn ystadegau swyddogol a gynhyrchir yn unol 芒鈥檙 Cod Ymarfer ar gyfer Ystadegau, sy鈥檔 sicrhau gwrthrychedd a chywirdeb. Mae amcangyfrifon bwlch treth yn cael eu hadolygu bob blwyddyn i adlewyrchu鈥檙 data a methodolegau diweddaraf.