188ÌåÓý

Fel atwrnai neu ddirprwy rhywun, rhaid i chi:

• roi’r holl gymorth sydd ei angen arnynt i wneud bob penderfyniad cyn penderfynu nad oes ganddynt alluedd meddyliol i wneud y penderfyniad hwnnw drostynt eu hunain
• gwneud penderfyniadau ar sail eu lles gorau bob tro
• gwneud penderfyniadau sy’n cyfyngu cyn lleied â phosib ar eu hawliau dynol a sifil

Helpu rhywun i wneud penderfyniadau

Rhoi’r holl wybodaeth sydd ei angen arnynt i wneud penderfyniad.

Dylech ei gwneud yn hawdd iddynt ddeall a phwyso a mesur y wybodaeth, er enghraifft:

• drwy roi digon o amser iddynt
• drwy ddewis amser sy’n addas iddynt
• drwy siarad yn rhywle cyfarwydd â€� er enghraifft yn eu cartref
• drwy wneud i ffwrdd ag unrhyw aflonyddwch, fel sŵn cefndir
• drwy egluro pethau mewn ffordd wahanol â€� drwy luniau neu iaith arwyddion er enghraifft

Dylech awgrymu ffyrdd gwahanol y medrant gyfleu eu penderfyniad i chi os na fedrant ddefnyddio geiriau � er enghraifft, drwy bwyntio, gwasgu eich llaw, blincio neu amneidio’r pen.

Gwneud penderfyniadau ar sail lles gorau rhywun

Rhaid i unrhyw benderfyniad a wnewch dros rywun fod ar sail lles gorau (‘beth fyddai er lles gorau iddynt�). Rhaid ystyried:

• beth y bydden nhw wedi’i benderfynu pe gallent wneud hynny
• eu gwerthoedd a’u dymuniadau blaenorol a phresennol, gan gynnwys barn foesol, wleidyddol a chrefyddol y person

Peidiwch â rhagdybio pethau ar sail eu hoed, rhywedd, cefndir ethnig, rhywioldeb, ymddygiad neu iechyd.

Gall fod o gymorth os byddwch yn:

• nodi ar bapur beth a ddywedodd y person sy’n bwysig iddyn nhw
• edrych ar bethau eraill y gwnaethant ei roi ar bapur neu ei gofnodi (fel cyllideb y cartref neu fideos cartref)
• siarad gyda ffrindiau, teulu neu gydweithwyr sy’n eu hadnabod yn dda
• siarad gydag unrhyw un sy’n rhan o’u gofal, er enghraifft, gofalwyr personol neu staff cartref gofal
• sylwi ar eu hymddygiad ac ymatebion â€� gall hyn ddweud wrthych beth yw eu dymuniadau neu deimladau os na fedrant fynegi hynny mewn geiriau

Hawliau dynol a sifil

Rhaid i’ch penderfyniadau gyfyngu cyn lleied â phosib ar hawliau dynol a sifil y person. Mae gan Cyngor ar Bopeth .

Ni allwch byth wneud penderfyniadau dros rywun ynghylch rhai pethau fel:

• pleidleisio
• perthnasoedd â€� er enghraifft cydsynio i gael rhyw, i briodi neu cael ysgariad

Penderfyniadau anodd ac anghytuno

Dylid trafod gyda’r person a hefyd gyda’u teulu, ffrindiau a gofalwyr. Bydd cynnwys pawb mewn cyfarfod ‘lles gorau� yn eich helpu i ddod i gytundeb.

Os na allwch ddod i gytundeb, gallwch:

• gofyn am gyngor ar sut i ddod i gytundeb gan Swyddfa’r Gwarcheidwad Cyhoeddus
• gofyn am gymorth gan eiriolwr a allai gynrychioli lles gorau’r person
• gofyn am gymorth gan y tîm gwasanaethau cymdeithasol yn eich cyngor lleol os yw’r anghytundeb yn ymwneud â gofal y person
• gofyn i’r Llys Gwarchod benderfynu os yw’n anghytundeb sylweddol am fater difrifol