Rheolau ar gyfer cerddwyr (1 i 35)
Rheolau ar gyfer cerddwyr, gan gynnwys canllawiau cyffredinol, croesi'r ffordd, croesfannau, a sefyllfaoedd lle mae angen bod yn fwy gofalus.
Rheol 1
Palmentydd a llwybrau cerdded (gan gynnwys unrhyw lwybr ar hyd ymyl ffordd) os c芒nt eu darparu. Lle bo鈥檔 bosibl, dylech osgoi bod wrth ymyl y cwrb 芒鈥檆h cefn i鈥檙 traffig. Os oes rhaid i chi gamu i鈥檙 ffordd, edrychwch i鈥檙 ddwy ffordd yn gyntaf. Arhoswch yn ymwybodol o鈥檆h amgylchedd bob amser ac osgowch wrthdyniadau diangen. Dangoswch ofal ac ystyriaeth ddyledus at eraill bob amser.
Rheol 2
Os nad oes palmant, cadwch i鈥檙 ochr dde o鈥檙 ffordd fel y gallwch weld traffig sy鈥檔 dod tuag atoch. Dylech fod yn fwy gofalus a
-
bod yn barod i gerdded un ar 么l y llall, yn enwedig ar ffyrdd cul neu mewn golau gwael
-
cadwch yn agos at ochr y ffordd.
Efallai y bydd yn fwy diogel croesi鈥檙 ffordd ymhell cyn troad siarp i鈥檙 dde fel bod gan draffig sy鈥檔 dod tuag atoch well siawns o鈥檆h gweld. Croeswch yn 么l ar 么l y troad.
Rheol 3
Helpwch ddefnyddwyr eraill y ffordd i鈥檆h gweld. Gwisgwch neu gariwch rywbeth o liw golau, llachar neu fflwroleuol mewn amodau golau dydd gwael. Pan fydd hi鈥檔 dywyll, defnyddiwch ffabrigau adlewyrchol (e.e. rhwymynnau breichiau, sashis, gwasgodau, siacedi, esgidiau), y gellir eu gweld gan yrwyr sy鈥檔 defnyddio priflampau hyd at deirgwaith mor bell i ffwrdd 芒 ffabrigau nad ydynt yn adlewyrchol.
Rheol 4
Ni ddylai plant ifanc fod allan ar eu pen eu hunain ar y palmant na鈥檙 ffordd (gweler Rheol 7). Wrth fynd 芒 phlant allan, cadwch rhyngddyn nhw a鈥檙 traffig a daliwch eu dwylo鈥檔 gadarn. Strapiwch blant ifanc iawn mewn i bramiau neu ddefnyddiwch awenau. Wrth wthio plentyn ifanc mewn pram, peidiwch 芒 gwthio鈥檙 pram i鈥檙 ffordd wrth edrych i weld a yw鈥檔 glir i鈥檞 chroesi, yn enwedig rhwng cerbydau sydd wedi鈥檜 parcio.
Rheol 5
Dylai teithiau cerdded neu barediau wedi鈥檜 trefnu sy鈥檔 cynnwys grwpiau mawr o bobl yn cerdded ar hyd ffordd ddefnyddio palmant os ar gael; os nad oes un ar gael, dylent gadw i鈥檙 chwith. Dylid lleoli pobl i edrych allan ar flaen a chefn y gr诺p, a dylent wisgo dillad fflworoleuol mewn golau dydd a dillad adlewyrchol yn y tywyllwch. Yn y nos, dylai鈥檙 person sy鈥檔 edrych allan yn y blaen ddangos golau gwyn a dylai鈥檙 un yn y cefn ddangos golau coch. Dylai pobl ar y tu allan i grwpiau mawr hefyd gario goleuadau a gwisgo dillad adlewyrchol.
Rheol 6
Traffyrdd Mae鈥檔 rhaid i gerddwyr BEIDIO 芒 bod ar draffyrdd neu slipffyrdd ac eithrio mewn argyfwng (gweler Rheol 271 a Rheol 275).
Cyfreithiau , a
Rheol 7
Rheolau鈥檙 Groes Werdd. Mae鈥檙 cyngor a roddir isod am groesi鈥檙 ffordd ar gyfer pob cerddwr. Dylid addysgu鈥檙 Rheolau i blant ac ni ddylid caniat谩u i blant fod ar eu pen eu hunain nes eu bod yn gallu eu deall a鈥檜 defnyddio鈥檔 iawn. Mae鈥檙 oedran lle gallant wneud hyn yn annibynnol yn wahanol i bob plentyn. Ni all llawer o blant asesu pa mor gyflym y mae cerbydau鈥檔 mynd na pha mor bell i ffwrdd y maent. Mae plant yn dysgu drwy esiampl, felly dylai rhieni a gofalwyr ddefnyddio鈥檙 Rheolau yn llawn bob amser pan fyddant allan gyda鈥檜 plant. Nhw sy鈥檔 gyfrifol am benderfynu ar ba oedran y gall plant ddefnyddio鈥檙 Rheolau yn ddiogel yn annibynnol.
A Yn gyntaf, dewch o hyd i le diogel i groesi鈥檙 ffordd a lle mae man cyrraedd y palmant ar yr ochr arall. Lle mae croesfan gerllaw, defnyddiwch hi. Mae鈥檔 fwy diogel i groesi ffordd gan ddefnyddio tanlwybr, pont droed, ynys, croesfan sebra, pelican, twcan neu b芒l, neu lle mae croesfan wedi鈥檌 rheoli gan swyddog heddlu, hebryngwr croesfan ysgol neu warden traffig. Fel arall, dewiswch fan lle gallwch weld yn glir ym mhob cyfeiriad. Ceisiwch osgoi croesi鈥檙 ffordd rhwng ceir wedi鈥檜 parcio (gweler Rheol 14, ar droad dall, neu yn agos i ael bryn. Symudwch i rywle lle gall gyrwyr a marchogion eich gweld yn glir. Peidiwch 芒 chroesi鈥檙 ffordd yn groeslinol.
B Stopiwch cyn i chi gyrraedd y cwrbyn, lle gallwch weld os oes unrhyw beth yn dod. Peidiwch 芒 mynd yn rhy agos at y traffig. Os nad oes palmant, cadwch yn 么l wrth ymyl y ffordd ond gwnewch yn si诺r eich bod yn dal i allu gweld traffig sy鈥檔 agos谩u.
C Edrychwch o gwmpas am draffig a gwrandewch. Gallai traffig ddod o unrhyw gyfeiriad. Gwrandewch hefyd, oherwydd weithiau gallwch glywed traffig cyn i chi ei weld.
D Os bydd traffig yn dod, gadewch iddo basio. Edrychwch i bob gyfeiriad eto a gwrandewch. Peidiwch 芒 chroesi nes bod lle diogel yn y traffig a鈥檆h bod yn sicr bod digon o amser. Cofiwch, hyd yn oed os bydd y traffig yn bell i ffwrdd, efallai y bydd yn agos谩u鈥檔 gyflym iawn.
E Pan fydd yn ddiogel, ewch yn syth ar draws y ffordd 鈥� peidiwch 芒 rhedeg. Parhewch i edrych a gwrandewch am draffig wrth i chi groesi鈥檙 ffordd, rhag ofn bod unrhyw draffig na wnaethoch ei weld, neu rhag ofn bod traffig arall yn ymddangos yn sydyn. Gwyliwch am feicwyr a beicwyr modur sy鈥檔 teithio rhwng lonydd traffig. Peidiwch 芒 cherdded yn lletraws ar draws y ffordd.
Rheol 8
Wrth gyffordd. Pan fyddwch yn croesi neu鈥檔 aros i groesi鈥檙 ffordd, dylai traffig arall ildio. Gwyliwch yn ofalus am draffig sy鈥檔 troi i mewn i鈥檙 ffordd, yn enwedig o鈥檙 tu 么l i chi, a chroeswch mewn man lle gall gyrwyr eich gweld. Os ydych wedi dechrau croesi ac mae traffig am droi i mewn i鈥檙 ffordd, mae gennych flaenoriaeth a dylent ildio (gweler Rheolau H2 a 170).
Rheol 9
Rhwystrau Diogelwch i Gerddwyr. Pan fydd rhwystrau, croeswch y ffordd yn y mannau a ddarperir ar gyfer cerddwyr yn unig. Peidiwch 芒 dringo dros y rhwystrau na cherdded rhyngddynt a鈥檙 ffordd.
Rheol 10
Palmentydd cyffyrddol. Mae arwynebau wedi鈥檜 codi y gellir eu teimlo dan draed yn rhoi rhybudd ac arweiniad i bobl ddall neu rannol ddall. Yr arwynebau mwyaf cyffredin yw cyfres o stydiau wedi鈥檜 codi, a ddefnyddir ar fannau croesi gyda chwrb isel, neu gyfres o fariau wedi鈥檜 codi鈥檔 grwn sy鈥檔 cael eu defnyddio ar groesfannau gwastad, ar ben a gwaelod grisiau ac wrth rai peryglon eraill.
Rheol 11
Strydoedd unffordd. Gwiriwch i ba gyfeiriad mae鈥檙 traffig yn symud. Peidiwch 芒 chroesi nes ei bod yn ddiogel gwneud hynny heb stopio. Gall lonydd bysiau a beiciau weithredu i鈥檙 cyfeiriad arall i weddill y traffig.
Rheol 12
Lonydd bysiau a beiciau. Byddwch yn ofalus wrth groesi鈥檙 lonydd hyn gan y gall traffig fod yn symud yn gyflymach nac yn y lonydd eraill, neu yn erbyn llif y traffig.
Rheol 13
Llwybrau wedi鈥檜 rhannu 芒 seiclwyr. Gall traciau seiclo redeg ochr yn ochr 芒 llwybrau troed neu balmentydd a chael eu gwahanu oddi wrthynt gan nodwedd fel newid deunydd, ymyl, ymylfaen neu linell wen. Gall y fath lwybrau hefyd ymgorffori hydoedd byr o balmant cyffyrddol i helpu pobl 芒 nam ar eu golwg ar yr ochr gywir. Gall y fath lwybrau hefyd ymgorffori hydoedd byr o balmant cyffyrddol i helpu pobl 芒 nam ar eu golwg ar yr ochr gywir. Ar ochr y seiclwr mae鈥檙 un bariau wedi鈥檜 cyfeirio yng nghyfeiriad teithio (patrwm llinell tram).
Ni fydd rhai llwybrau sy鈥檔 cael eu rhannu 芒 seiclwyr yn cael eu gwahanu gan y fath nodwedd sy鈥檔 caniat谩u i seiclwyr a cherddwyr rannu鈥檙 un gofod. Dylai seiclwyr barchu鈥檆h diogelwch bob amser (gweler Rheol 62 ond dylech gymryd gofal ychwanegol i beidio a鈥檜 rhwystro na鈥檜 peryglu. Arhoswch yn ymwybodol o鈥檆h amgylchedd bob amser ac osgowch wrthdyniadau diangen.
Lle mae arwyddion yn dangos, mae rhai llwybrau yn cael eu rhannu rhwng cerddwyr, seiclwyr, marchogion a cherbydau wedi鈥檜 tynnu gan geffylau. Dylai seiclwyr, marchogion a cherbydau wedi鈥檜 tynnu gan geffylau barchu eich diogelwch, ond dylech gymryd gofal i beidio 芒鈥檜 rhwystro na鈥檜 peryglu. Arhoswch yn ymwybodol o鈥檆h amgylchedd bob amser ac osgowch wrthdyniadau diangen.
Rheol 14
Cerbydau wedi鈥檜 parcio. Os oes rhaid i chi groesi rhwng cerbydau sydd wedi eu parcio, defnyddiwch ochrau allanol y cerbydau fel petaent yn balmant. Stopiwch yno a gwnewch yn si诺r eich bod yn gallu gweld o鈥檆h cwmpas yn llwyr a bod y traffig yn gallu eich gweld. Gwnewch yn si诺r bod lle rhwng unrhyw gerbydau sydd wedi鈥檜 parcio ar yr ochr arall, fel y gallwch gyrraedd y palmant. Peidiwch byth 芒 chroesi鈥檙 ffordd o flaen, na鈥檙 tu 么l i, unrhyw gerbyd gyda鈥檌 injan yn rhedeg, yn enwedig cerbyd mawr, gan ei bod yn bosibl na fydd y gyrrwr yn gallu eich gweld.
Rheol 15
Cerbydau yn bacio. Peidiwch 芒 chroesi y tu 么l i gerbyd sy鈥檔 bacio, yn dangos goleuadau bacio gwyn neu鈥檔 seinio rhybudd.
Rheol 16
Cerbydau sy鈥檔 symud. Mae鈥檔 rhaid i chi BEIDIO 芒 mynd ar gerbyd sy鈥檔 symud neu afael ynddo.
Y ddeddf
Rheol 17
Yn y nos. Gwisgwch rywbeth adlewyrchol i鈥檞 gwneud yn haws i eraill eich gweld (gweler Rheol 3). Os nad oes croesfan i gerddwyr gerllaw, croeswch y ffordd yn ymyl golau stryd fel y gall traffig eich gweld yn haws.
Rheol 18
Ar bob croesfan. Wrth ddefnyddio unrhyw fath o groesfan, dylech
-
wirio bob amser bod y traffig wedi stopio cyn i chi ddechrau croesi neu wthio pram ar groesfan
-
croesi rhwng y stydiau neu dros y marciau sebra bob tro. Peidiwch 芒 chroesi ar ochr y groesfan nac ar y llinellau igam-ogam, gan y gall fod yn beryglus.
Mae鈥檔 rhaid i chi BEIDIO 芒 loetran ar unrhyw fath o groesfan.
Deddfau a
Rheol 19
Croesfannau sebra. Rhowch ddigon o amser i鈥檙 traffig eich gweld ac i stopio cyn i chi ddechrau croesi鈥檙 ffordd. Bydd angen mwy o amser ar gerbydau pan fydd y ffordd yn llithrig. Arhoswch nes bod y traffig wedi stopio o鈥檙 ddau gyfeiriad, neu nes bod y ffordd yn glir, cyn croesi鈥檙 ffordd. Cofiwch nad oes yn rhaid i draffig stopio nes bod rhywun wedi symud i鈥檙 groesfan. Dylai gyrwyr a reidwyr ildio i gerddwyr sy鈥檔 aros i groesi ac mae鈥檔 RHAID iddynt ildio ar groesfan sebra (gweler Rheol H2). Edrychwch yn ofalus i鈥檙 ddwy ffordd, a gwrandewch, rhag ofn nad yw gyrrwr neu feiciwr wedi鈥檆h gweld ac yn ceisio goddiweddyd cerbyd sydd wedi stopio.
Mae croesfan sebra ag ynys ganolog yn ddwy groesfan ar wah芒n (gweler Rheol20).
Deddf
Rheol 20
Lle mae ynys yng nghanol croesfan sebra, arhoswch ar yr ynys a dilynwch Rheol 19 cyn i chi groesi ail hanner y ffordd - mae鈥檔 groesfan ar wah芒n.
Rheol 21
Wrth oleuadau traffig. Efallai y bydd arwyddion arbennig i gerddwyr. Dim ond pan fydd y ffigur gwyrdd yn dangos y dylech chi ddechrau croesi鈥檙 ffordd. Os ydych wedi dechrau croesi鈥檙 ffordd ac nid yw鈥檙 ffigur gwyrdd yn dangos bellach, dylai fod gennych ddigon o amser o hyd i gyrraedd yr ochr arall, ond peidiwch ag oedi. Os nad oes signalau cerddwyr wedi鈥檜 darparu, gwyliwch yn ofalus a pheidiwch 芒 chroesi鈥檙 ffordd nes bod y goleuadau traffig yn goch a鈥檙 traffig wedi stopio. Gwyliwch ac edrychwch am draffig a all fod yn troi鈥檙 gornel. Cofiwch y gall goleuadau traffig adael i draffig symud mewn rhai lonydd tra bod traffig mewn lonydd eraill wedi stopio.
Rheol 22
Croesfannau pelican. Mae鈥檙 rhain yn groesfannau a reolir gan signalau a weithredir gan gerddwyr. Gwthiwch y botwm rheoli i weithredu鈥檙 signalau traffig. Pan fydd y ffigur coch yn dangos, peidiwch 芒 chroesi鈥檙 ffordd. Pan fydd ffigur gwyrdd cyson yn dangos, gwnewch yn siwr fod y traffig wedi stopio a chroeswch y ffordd yn ofalus. Pan fydd y ffigur gwyrdd yn dechrau fflachio, ni ddylech ddechrau croesi鈥檙 ffordd. Os ydych eisoes wedi dechrau croesi鈥檙 ffordd, dylech gael amser i orffen croesi鈥檔 ddiogel.
Rheol 23
Mae Croesfannau P芒l yn wahanol i groesfannau pelican gan fod y ffigurau coch a gwyrdd uwchben y blwch rheoli ar eich ochr chi o鈥檙 ffordd ac nid oes cam lle mae鈥檙 ffigwr gwyrdd yn fflachio. Gwasgwch y botwm ac aros i鈥檙 ffigwr gwyrdd ddangos.
Rheol 24
Pan fydd tagfeydd ar y ffordd, gall traffig ar eich ochr chi o鈥檙 ffordd gael ei orfodi i stopio er bod eu goleuadau鈥檔 wyrdd. Efallai y bydd traffig yn dal i symud ar ochr arall y ffordd, felly pwyswch y botwm ac arhoswch am y signal cyn croesi鈥檙 ffordd.
Rheol 25
Croesfannau Twcan yw croesfannau sy鈥檔 cael eu rheoli gan oleuadau sy鈥檔 caniat谩u i feicwyr a cherddwyr rannu gofod croesi a chroesi鈥檙 ffordd ar yr un pryd. Maent yn cael eu gweithredu gan fotwm gwthio. Bydd cerddwyr a beicwyr yn gweld y signal gwyrdd ar yr un amser. Mae beicwyr yn cael seiclo dros groesfannau twcan.
Rheol 26
Ar rai croesfannau ceir arwydd sain neu neges llais i roi gwybod i bobl ddall neu rannol ddall pan fydd y ffigur gwyrdd cyson yn ymddangos, ac efallai bydd arwydd cyffyrddadwy i helpu pobl sy鈥檔 ddall a byddar.
Rheol 27
Mae Croesfannau marchogol ar gyfer marchogion. Mae ganddynt fariau palmantau, mannau croesi ehangach, ffigurau ceffylau a marchogion yn y paneli golau a naill ai dwy set o reolaethau (un yn uwch), neu un panel rheoli uwch yn unig.
Rheol 28
Croesfannau pelican neu b芒l croesgam. Pan nad yw鈥檙 croesfannau ar bob ochr i鈥檙 ynys groesi ganolog mewn llinell, maent yn ddwy groesfan ar wah芒n. Wrth gyrraedd yr ynys ganolog, pwyswch y botwm eto ac aros am ffigur gwyrdd cyson.
Rheol 29
Croesfannau wedi鈥檜 rheoli gan berson awdurdodedig. Peidiwch 芒 chroesi鈥檙 ffordd oni bai eich bod yn cael arwydd gan swyddog heddlu, warden traffig neu hebryngwr croesfannau ysgol i wneud hynny. Croeswch o鈥檜 blaen bob amser.
Rheol 30
Lle nad oes mannau croesi a reolir ar gael, fe鈥檆h cynghorir i groesi lle mae ynys yng nghanol y ffordd. Defnyddiwch Rheolau鈥檙 Groes Werdd (gweler Rheol 7)i groesi i鈥檙 ynys ac yna stopio a鈥檜 defnyddio eto i groesi ail hanner y ffordd.
Rheol 31
Cerbydau argyfwng. Os bydd ambiwlans, injan d芒n, yr heddlu neu gerbyd argyfwng arall yn agos谩u gan ddefnyddio goleuadau glas, prif oleuadau a/neu seirenau sy鈥檔 fflachio, cadwch oddi ar y ffordd.
Rheol 32
Bysiau. Ewch ar neu oddi ar fws pan fydd wedi stopio i ganiat谩u i chi wneud hynny yn unig. Gwyliwch am feicwyr pan fyddwch chi鈥檔 mynd oddi ar y bws. Peidiwch byth 芒 chroesi鈥檙 ffordd yn union y tu 么l neu o flaen bws. Arhoswch nes bod y bws wedi symud i ffwrdd a gallwch weld yn glir yn y ddau gyfeiriad.
Rheol 33
Tramffyrdd. Gall y rhain redeg drwy ardaloedd cerddwyr. Bydd eu llwybr yn cael ei farcio gan gyrbau isel, newidiadau yn arwyneb y palmant neu arwyneb ffordd arall, llinellau gwyn neu ddotiau melyn. Croeswch ar groesfannau dynodedig lle c芒nt eu darparu. Mewn mannau eraill, ystyriwch dramiau fel y byddech yn ystyried cerbydau ffordd eraill gan edrych y ddwy ffordd ar hyd y trac cyn croesi. Peidiwch 芒 cherdded ar hyd y trac oherwydd gall tramiau ddod i fyny y tu 么l i chi. Mae tramiau鈥檔 symud yn dawel ac nid oes modd iddynt lywio i鈥檆h osgoi.
Rheol 34
Croesfannau rheilffyrdd. Mae鈥檔 rhaid i chi BEIDIO 芒 chroesi na phasio llinell stop pan fydd y goleuadau coch yn dangos, (gan gynnwys ffigwr cerddwr coch). Peidiwch 芒 chroesi ychwaith os bydd larwm yn seinio neu os bydd y rhwystrau yn cael eu gostwng. Efallai y bydd t么n y larwm yn newid os bydd tr锚n arall yn agos谩u. Os nad oes goleuadau, larymau na rhwystrau, stopiwch, edrychwch y ddwy ffordd a gwrandewch cyn croesi. Gellir gosod arwyneb cyffyrddadwy sy鈥檔 cynnwys rhwystrau crwn yn rhedeg ar draws cyfeiriad teithio i gerddwyr ar y llwybr troed sy鈥檔 agos谩u at groesfan reilffordd i rybuddio pobl 芒 nam ar eu golwg o鈥檌 bresenoldeb. Dylai鈥檙 arwyneb cyffyrddadwy ymestyn ar draws lled llawn y llwybr troed a dylid ei leoli ar bellter priodol o鈥檙 rhwystrau neu linell amcanol y rhwystrau.
Y ddeddf
Rheol 35
Atgyweirio strydoedd a phalmentydd. Gellir cau palmant dros dro oherwydd nad yw鈥檔 ddiogel i鈥檞 ddefnyddio. Byddwch yn fwy gofalus os cewch eich cyfeirio i gerdded yn y ffordd neu i鈥檞 chroesi.